1. Gross Domestic Product là gì
Gross Domestic Product viết tắt là GDP có nghĩa là tổng sản phẩm quốc nội, nó thể hiện tổng giá trị tiền tệ hoặc giá trị thị trường của tất cả các thành phẩm và dịch vụ được sản xuất trong lãnh thổ của một quốc gia trong một khoảng thời gian xác định. Nó như một thước đo tổng thể về tình hình sản xuất trong nước, một chỉ số quan trọng để đánh giá hoạt động kinh tế của một quốc gia.
Đối với các nước đang phát triển thì GDP là một chỉ số vô cùng quan trọng, tăng trưởng GDP hằng năm cao và ổn định là điều kiện cần thiết để đáp ứng nhu cầu phát triển và đời sống của người dân. Do đó, tốc độ tăng trưởng GDP của Việt Nam là một chỉ số thiết yếu cho sự phát triển và tiến bộ kinh tế của đất nước.
Bên cạnh việc đo lường tình trạng của nền kinh tế giúp chính phủ xây dựng các chính sách. Các con số về tốc độ tăng trưởng GDP cũng hữu ích cho các nhà đầu tư trong việc ra quyết định tốt hơn trong quá trình đầu tư, có thể là đầu tư từ nước ngoài hoặc đầu tư trong nước.
Thông thường GDP được tính trong thời gian 1 năm nhưng đôi khi nó cũng được tính trong một quý. Ví dụ ở Việt Nam thì GDP tính theo năm, nhưng ở Mỹ thì ước tính GDP hàng năm cho mỗi quý tài chính và cả năm dương lịch.
GDP của một nền kinh tế bao gồm toàn bộ tiêu dùng cá nhân, tiêu dùng cho cộng đồng, chi tiêu của chính phủ, đầu tư, bổ sung vào hàng tồn kho tư nhân, chi phí xây dựng đã trả và cán cân thương mại nước ngoài (xuất khẩu được cộng vào giá trị và nhập khẩu được trừ đi).
Cán cân ngoại thương là yếu tố đặc biệt quan trọng trong việc cấu thành lên Gross Domestic Product của một quốc gia. GDP của một nền kinh tế có xu hướng tăng lên khi tổng giá trị hàng hóa và dịch vụ mà người sản xuất trong nước bán cho nước ngoài vượt quá tổng giá trị hàng hóa và dịch vụ của nước ngoài mà người tiêu dùng trong nước mua. Khi điều này xảy ra, một quốc gia được cho là có thặng dư thương mại.
Nếu như ngược lại, số tiền mà người tiêu dùng trong nước chi cho các sản phẩm nước ngoài lớn hơn là tổng số tiền mà các nhà sản xuất trong nước có thể bán cho người tiêu dùng nước ngoài, đây gọi là thâm hụt thương mại. Trước tình hình này, GDP của một quốc gia có xu hướng giảm.
Xem thêm: Vĩ mô là gì? Phân biệt thế nào là kinh tế vĩ mô và kinh tế vi mô
2. Cách tính Gross Domestic Product
2.1. Phương pháp chi tiêu
Phương pháp này đo lường tổng chi tiêu của tất cả các thực thể đối với hàng hóa và dịch vụ trong ranh giới nội địa của một quốc gia. GDP (theo phương pháp chi tiêu) = C + I + G + NX.
Trong đó: C là chi tiêu cho tiêu dùng, I là chi cho đầu tư, G là chi tiêu của chính phủ và NX có nghĩa là xuất khẩu ròng (được tính bằng X-IM, có nghĩa là xuất khẩu trừ nhập khẩu).
Tất cả các hoạt động trên đều đóng góp vào GDP của một quốc gia. Cụ thể C đề cập đến chi tiêu tiêu dùng cá nhân hoặc chi tiêu của người tiêu dùng. Người tiêu dùng chi tiền nhằm mua các loại hàng hóa và phục vụ cho bản thân, ví dụ như mua kem đánh răng, đồ ăn,... Chi tiêu cho tiêu dùng thường khối lượng lớn nhất trong GDP của một quốc gia. Qua đó, ta có thể thấy được niềm tin của người tiêu dùng ảnh hưởng rất lớn đến tăng trưởng kinh tế của một quốc gia. Nếu như người dân tin rằng kinh tế nước nhà sẽ tăng trưởng tốt thì họ sẽ sẵn sàng chi tiêu, và ngược lại họ ít tin cậy thì sẽ không chắc chắn về tương lai và chi tiêu ít đi.
Chi tiêu của chính phủ (G) thể hiện chi tiêu tiêu dùng của chính phủ và tổng đầu tư cho các dự án công. Chính phủ cần chi tiền cho thiết bị, cơ sở hạ tầng và chi phí duy trì hoạt động của bộ máy nhà nước. Chi tiêu của chính phủ có thể trở nên quan trọng hơn so với các thành phần khác trong GDP quốc gia khi chi tiêu cá nhân và đầu tư kinh doanh đều giảm mạnh, đặc biệt là trong suy thoái.
Đầu tư (I) là đầu tư trong nước của tư nhân hoặc chi phí tài sản cố định. Nó thể hiện việc doanh nghiệp bỏ tiền ra để đầu tư vào hoạt động kinh doanh của mình. Ví dụ, một doanh nghiệp có thể mua máy móc, nhà xưởng nhằm mở rộng quy mô. Đầu tư kinh doanh là một thành phần quan trọng của GDP vì nó làm tăng năng lực sản xuất của nền kinh tế và tăng tỷ lệ việc làm.
Xuất khẩu ròng được tính bằng hàng hóa và dịch vụ mà một quốc gia tạo ra được xuất khẩu sang các quốc gia khác, trừ hàng hóa nhập khẩu được người tiêu dùng trong nước mua. Tất cả những khoản chi tiêu của các công ty đặt tại một quốc gia nào đó, kể cả họ là công ty nước ngoài thì cũng đều được tính vào công thức này
2.2. Phương pháp sản xuất
Phương pháp này đo lường giá trị tiền tệ hoặc giá trị thị trường của tất cả hàng hóa và dịch vụ được sản xuất trong lãnh thổ quốc gia. Cách tính GDP bằng phương pháp sản xuất về cơ bản là mặt trái của phương pháp chi tiêu. Thay vì đo lường các chi phí đầu vào đóng góp vào hoạt động kinh tế, phương pháp sản xuất ước tính tổng giá trị của sản lượng kinh tế và trừ đi chi phí của hàng hóa trung gian được tiêu thụ trong quá trình này (như nguyên vật liệu và dịch vụ).
Công thức tính của phương pháp sản xuất là: GDP = Giá trị tăng thêm + Thuế thu nhập.
2.3. Phương pháp thu nhập
Phương pháp thu nhập tính toán thu nhập thu được từ tất cả các yếu tố sản xuất trong nền kinh tế, bao gồm tiền công trả cho lao động, địa tô, lợi tức dưới hình thức lãi suất và lợi nhuận doanh nghiệp. GDP tính theo phương pháp thu nhập = W + R + I + Pr + Ti + De.
Trong đó: W là tiền lương, R là tiền thuê, I là tiền lãi, Pr là lợi nhuận, Ti là thuế gián thu ròng, De khấu hao tài sản cố định.
Xem thêm: Chu kỳ kinh doanh là gì? Vai trò, hình thức của chy kỳ kinh doanh
3. Các loại Gross Domestic Product
3.1. Gross Domestic Product danh nghĩa
GDP danh nghĩa đánh giá tình hình sản xuất trong một nền kinh tế bao gồm giá hiện hành trong công thức tính toán của nó. Nghĩa là nó không loại bỏ yếu tố lạm phát hoặc tốc độ tăng giá của sản phẩm. Mọi hàng hóa và dịch vụ được tính trong Gross Domestic Product danh nghĩa được định giá theo giá mà hàng hóa và dịch vụ đó thực sự được bán trong năm đó. GDP danh nghĩa được đánh giá bằng nội tệ hoặc đô la Mỹ theo tỷ giá hối đoái trên thị trường tiền tệ để so sánh GDP giữa các quốc gia theo các điều kiện tài chính thuần túy.
3.2. Gross Domestic Product thực tế
GDP là một thước đo đã được điều chỉnh theo lạm phát và phản ánh số lượng hàng hóa và dịch vụ được sản xuất trong thời gian nhất định tại một quốc gia. Giá cả trong GDP thực tế được giữ cố định từ năm này sang năm khác để tách biệt với tác động của lạm phát hay giảm phát theo thời gian.
Giá cả tăng sẽ có xu hướng khiến GDP của một quốc gia tăng, nhưng điều này không chắc chắn phản ánh bất kỳ sự thay đổi nào về số lượng hoặc chất lượng của hàng hóa và dịch vụ được sản xuất ra cả. Do đó, nếu ta chỉ nhìn vào GDP danh nghĩa của một quốc gia, rất khó để nhận định rằng nó tăng lên mở rộng sản xuất hay do giá cả tăng lên.
3.3. Gross Domestic Product bình quân đầu người
GDP bình quân đầu người phản ảnh kết quả sản xuất kinh doanh dựa trên việc tính bình quân đầu người của một quốc gia trong một năm. GDP đầu người sẽ được tính bằng cách: Lấy tổng sản phẩm quốc nội của thời điểm hiện tại chia cho tổng dân số quốc gia đó trong thời điểm đấy.
Với bài viết của vieclam88.vn trên chắc hẳn các bạn cũng đã mường tượng ra được GDP là gì rồi. Nó có tầm quan trọng nhất định và cung cấp một bức tranh tổng quát về kinh tế của một quốc gia, được sử dụng để ước tính quy mô nền kinh tế và tốc độ tăng trưởng cho quốc gia đó.
Tham gia bình luận ngay!