1. Nghĩa compensation là gì khi đứng “đơn độc”?
Compensation là một từ vựng tiếng Anh mang nghĩa tiếng Việt là “đền bù”. Trên thực tế khi bắt gặp Compensation nó thường sẽ không đứng một mình mà tùy vào từng trường hợp, từng lĩnh vực mà Compensation sẽ tùy cơ ứng biến thay đổi linh hoạt sao cho phù hợp với hoàn cảnh đang đề cập tới. Compensation trên thực tế được nhắc tới phổ biến trong 3 lĩnh vực bao gồm:
- Trong kinh doanh thương mại: Compensation mang nghĩa mua bán bù trừ - được xem là một chiến lược kinh doanh hiệu quả được sử dụng khi bên giao và bên nhận có thể đổi vị trí cho nhau. Theo đó mỗi lần giao, nhận hàng các bên sẽ ghi lại để cuối kỳ kinh doanh thực hiện quyết toán và bù trừ cho nhau. Có 3 hình thức mua bán bù trừ hiện nay bao gồm:
+ Bù trừ song hành: Là hai bên thực hiện trao đổi hàng đồng thời diễn ra cả giao và nhận. Điều này có nghĩa là mua bán bù trừ diễn ra ngay tại thời điểm diễn ra trao đổi mà không cần lưu lại để bù trừ bào đợt sau. Theo hình thức này thì tổng giá trị hai bên không cần bằng nhau nhưng phải ở mức tương đối để có thể đảm bảo được lợi ích cho cả đôi bên
+ Bù trừ trước và bù trừ sâu được diễn ra trong trường hợp hai bên giao nhận có mối làm ăn thân quen và đã dành cho những niềm tin nhất định. Theo đó thì bên nào chấp nhận thanh toán phần chênh lệch trước thì gọi là bù trừ trước, bên còn lại sẽ là bù trừ sau
- Trong tài chính doanh nghiệp: Compensation xuất hiện với nghĩa bồi thường – là chế độ mà một đơn vị, doanh nghiệp dành cho công nhân khi họ phải gánh chịu rủi ro, thiệt hại trong quá trình làm việc tạo ra sản phẩm có giá trị kinh tế cho doanh nghiệp
- Trong tâm lý học: Compensation được hiểu là che đậy, giấu diếm hoặc cũng có thể được sử dụng để chỉ những ưu điểm để bù trừ cho yếu điểm của bản thân.
2. Compensation trong một số thuật ngữ thuộc tài chính doanh nghiệp
2.1. Nghĩa Executive compensation là gì?
Executive compensation - Bồi thường điều hành là bồi thường tài chính và các giải thưởng phi tài chính khác mà một giám đốc điều hành trong một công ty được nhận qua những đóng góp của họ trong tổ chức. Executive compensation bao gồm các khoản như tiền lương, tiền thưởng, cổ phiếu hoặc quyền chọn mua chứng khoán vào công ty chức khoán và phần thưởng hiệu suất,…
So với mức bồi thường cho một công nhân bình thường thì bồi thường điều hành cao hơn hẳn và có sự gia tăng mạnh mẽ. Theo các chuyên gia phân tích sự gia tăng này là kết quả tự nhiên và có lợi cho doanh nghiệp khi mà để tuyển dụng một nhân tài điều hành không phải điều dễ dàng. Vì vậy mà có một đánh giá rằng những mức bồi thường điều hành thuộc phần quan trọng của quản lý doanh nghiệp và thường được quyết định bởi ban hành đạo của công ty.
Xem thêm: Bonus là gì?
2.2. Tìm hiểu Equity compensation là gì?
Equity compensation - Thưởng bằng vốn chủ sở hữu là một hình thức trả lương không bằng tiền mặt hay chuyển tiền qua thẻ ngân hàng mà thưởng bằng hiện vật hoặc quyền hành được sở hữu cho người nhận thưởng trong công ty. Equity compensation bao gồm nhiều hình thức nhận thưởng như thưởng một lượng cổ phiếu nhất định trong công ty. Đây là hình thức thưởng cho phép các nhân viên của công ty nhận lợi nhuận từ hiệu quả kinh doanh mỗi kỳ đồng thời gián tiếp khuyến khích sự đóng góp và giữ chân nhân viên làm việc lâu dài trong công ty.
Hiện nay, hình thức thưởng bằng vốn chủ sở hữu đã được nhiều công ty áp dụng tuy nhiên tại Việt Nam thì hình thức này chưa phổ biến. Equity compensation có tác dụng đối với những doanh nghiệp setup còn yếu về tài chính hoặc muốn đầu tư phát triển nhiều sáng kiến đóng góp để công ty có hướng đi đúng đắn trong tương lai. Đây cũng là một cách để để doanh nghiệp thu hút nhân tài về cống hiến cho sự phát triển lâu dài của công ty.
Có nhiều hình thức thưởng bằng vốn chủ sở hữu áp dụng đối với những đối tượng nhân viên khác nhau bao gồm:
- Thưởng tùy chọn cổ phiếu bằng cách cấp quyền mua cổ phiếu trong công ty với mức giá định trước. Sau khi mua cổ phiếu họ có quyền bán hoặc chuyển nhượng quyền vốn mua cho người khác tuy nhiên quyền tùy chọn này chỉ có hiệu lực trong thời gian nhất định. Vì thế hình thức này chỉ khuyến khích nhân viên làm việc với tất cả năng lực của bản thân khi còn làm việc ở công ty. Nhân viên được thưởng theo hình thức này tuy có thể mua cổ phiếu nhưng không được coi là cổ đông trong công ty và không có quyền hành như cổ đông và sẽ vướng phải những vấn đề về thuế vì vậy nhân viên nên xem xét các quy tắc thuế áp dụng vào tình huống cụ thể
- Các hình thức thường khác: Tùy chọn cổ phiếu không đủ điều kiện và tùy chọn cổ phiếu khuyến khích dành cho cấp bậc nhân viên.
2.3. Hình thức Stock based compensation là gì?
Stock based compensation - Bồi thường dựa trên cổ phiếu là cách trả lương cho nhân viên, giám đốc điều hành và giám đốc của một công ty có cổ phần sở hữu trong doanh nghiệp. Stock based compensation là phương pháp hiệu quả để thúc đẩy tinh thần làm việc của nhân viên đồng thời cũng để đảm bảo lợi ích của họ so với những thành viên khác trong công ty. Những cổ phiếu phát hành cho nhân viên thường phải qua giao dịch trước khi chúng được bán.
Với hình thức này, công ty sẽ thưởng cho nhân viên bằng cách phát hành cho họ quyền mua cổ phiếu hoặc cổ phiếu bị hạn chế. Các cổ phiếu này thường được giao cho họ trong thời gian nhất định có nghĩa là trong khoảng thời này nhân viên không được chuyển nhượng hay bán cho người khác. Trong trường hợp chưa hết thời gian được giao mà nhân viên nghỉ việc thì họ sẽ mất quyền lợi đối với mức cổ phiếu đó. Còn khi nhân viên làm việc lâu dài trong công ty thì tất cả cổ phiếu đó sẽ được giao và họ có quyền nắm cổ phiếu vô thời hạn và có thể bán chứng để đổi lấy tiền mặt.
Stock based compensation tồn tại hai cả ưu điểm và nhược điểm, cụ thể:
- Ưu điểm:
+ Tạo ra động lực thúc đẩy tinh thần làm việc của nhân viên đồng thời để họ làm việc lâu dài trong công ty (công ty sẽ giữ được nhân viên làm việc trong giai đoạn chờ chuyển giao cổ phiếu)
+ Sắp xếp được cả lợi ích cho nhân viên và cổ đông khi cả hai đều muốn công ty phát triển mạnh để có giá cổ phiếu cao
+ Không cần trả lương nhân viên bằng tiền mặt
- Nhược điểm
+ Khi quá nhiều nhân viên được nhận thưởng theo hình thức này đồng nghĩa với việc quyền sở hữu bị pha loãng, mức hoa hồng nhận được suy giảm
+ Trong trường hợp giá cổ phiếu đi xuống, công ty rất khó để tuyển dụng hoặc giữ chân nhân viên ở lại.
2.4. Workers compensation là gì?
Workers’ compensation - Bồi thường cho công nhân. Đây được xem là một hình thức bảo hiểm cung cấp mức lương cho người lao động thay tiền mặt và các trợ cấp y tế cho người lao động khi họ bị thương trong quá trình làm việc để đổi quyền từ bỏ của nhân viên trong điều kiện sử dụng lao động của mình cho những sơ xuất cá nhân trong quá trình làm việc.
Những khoản bồi thường cho công nhân này cũng nhằm mục đích hạn chế kiện cáo và những vướng mắc liên quan đến luật pháp khác. Mức bồi thường công nhân trong một số trường hợp được quy định bằng cách định sẵn số tiền mà các doanh nghiệp phải bồi thường cho nhân viên trong những trường hợp bị thường có thể phục hồi.
Trong hình thức bồi thường cho công nhân còn có các khoản bồi thường như:
- Workmen's compensation - Trợ cấp tàn phế
- Death in service compensation - chế độ thăm hỏi, đền bù.
2.5. Incentive compensation là gì?
Incentive compensation - Lương đãi ngộ nhằm khích lệ tinh thần nhân viên là một loại bồi thường dựa trên hiệu suất làm việc của một nhân viên. Thông thường các kế hoạch lương thưởng này được đưa ra để thu hút, giữ chân các thành viên chủ chốt, xác định với các cổ đông gắn kết lợi ích của nhân viên và công ty. Bằng hình thức này công ty có thể thúc đẩy được kết quả kinh doanh tốt nhất và gắn kết chặt chẽ hơn hành vi đại diện bán hàng với các mục tiêu của tổ chức.
Hình thức Incentive compensation bao gồm các khoản tiền cho nhân viên gồm: Hoa hồng, tiền thưởng, giải thưởng và giấy chứng nhận. Cách bồi thường này được khuyến khích thực hiện trong các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực thương mại áp dụng với vị trí nhân viên bán hàng để họ có thể kiếm được tiền nhiều nhất cho công ty từ đó giúp công ty đạt được mục tiêu bán như đã đề ra.
Trên thực tế việc thiết lập quy định mức thưởng theo hoa hồng có thể thúc đẩy nhân viên bán hàng đạt được và vượt mức hạn định mà công ty đề ra cho họ. Nhân viên biết rằng nếu họ đạt được một mục tiêu nhất định họ sẽ được trả lương tương ứng. Trả lương cho nhân viên bán hàng bao gồm tiền thưởng hàng quý cải thiện đáng kể cả về động lực của đại diện và khả năng của công ty để đạt được tất cả mục tiêu của mình.
Ngoài những ý nghĩa phổ biến của compensation trên đây thì còn một số cụm từ khác cũng được cấu tạo nghĩa nhờ compensation như:
- Temperature compensation - Sự bù nhiệt độ, sự cân bằng nhiệt độ
- Exposure compensation - Bù trừ phơi sáng
- Deferred compensation - Bồi thường chậm
Hy vọng với những tìm hiểu về compensation là gì trên đây, vieclam88.vn đã giúp bạn có thêm nhiều thông tin kiến thức để nâng cao sự hiểu biết của bản thân.
Tham gia bình luận ngay!