Tôi và bạn – tất cả mỗi con người đã và đang sống trong kỷ nguyên số chắc chắn đã quá quen thuộc với những phút giây giết thời gian rảnh rỗi bằng Facebook, lướt Tik Tok, Taobao…để chiều chuộng thời gian rảnh cuối tuần hay tương tác tác chia sẻ vui buồn trên Zalo, Instagram...Tất cả chúng đều gọi chung là mạng xã hội. Và những điều kể trên đây, chỉ số ít những lợi ích của mạng xã hội mang đến. Trong bài viết sau đây vieclam88.vn hi vọng sẽ là cuốn cẩm nang hữu ích giúp bạn nhận định đúng hơn về những giá trị của mạng xã hội mang lại cũng như mặt trái của nó và phương thức khắc phục mặt trái đó đúng cách.
1. Mạng xã hội là gì?
Có lẽ chúng ta vẫn quen thuộc với tên gọi, cách dùng của từng ứng dụng như Twitter, Youtube vì tính phổ biến của nó mà quên đi mất một cách định nghĩa chung nhất rằng mạng xã hội là gì? Thật ra mạng xã hội hay dịch vụ mạng xã hội xuất phát từ một thuật ngữ khá phổ biến trong tiếng Anh là social networking service. Đây là tập hợp những ứng dụng cung cấp dịch vụ kết nối những người có cùng sở thích lại với nhau không giới hạn về không gian và thời gian.
Duy trì hoạt động trên nền tảng Internet, mạng xã hội thu hút người dùng bằng hàng trăm những tính năng thú vị bao gồm email, tin nhắn, hình ảnh, giọng nói, bình luận, chia sẻ phim ảnh, đăng tải tâm trạng cảm xúc, xác định vị trí…nhờ đó các thành viên sử dụng có thể chia sẻ, tương tác với nhau, duy trì những mối quan hệ thân thiết dù không có thời gian gặp nhau ngoài cuộc sống thực tế. Trong bối cảnh công nghệ bành trướng, cuộc sống mỗi chúng ta trở nên bận rộn với áp lực công việc, thiếu hụt thời gian dành cho những mối quan hệ xung quanh…thì mạng xã hội chính là chiếc cầu nối xóa nhòa sự xa cách, gắn kết những người có chung sở thích, người xa lạ, người đã từng quen trên mọi miền hành tinh để xây dựng nên một công đồng mạng rộng lớn.
Mạng xã hội cũng là sân chơi lớn nơi những cư dân mạng có thể thỏa sức tìm kiếm bạn bè, giải trí, chia sẻ những ý tưởng thậm chí là phục vụ kinh doanh mỗi ngày. Tốc độ phát triển mạnh mẽ của loại hình chia sẻ này lớn lên cùng với sự thịnh hành của Internet và nhu cầu về kết nối của con người.
Bắt đầu trình làng từ những năm 1995 với trang Classmate với mục đích kết nối bạn học đến Six Degree và Friendsters tại Hoa Kỳ với ý tưởng họp mặt trực tuyến những người bạn cùng sở thích những năm 1997, 2002. Trải qua 25 năm, không gian mạng trở thành “bến đậu”đa dạng mục đích cho những hàng tỉ người trên toàn cầu với số lượng lên đến hàng trăm mạng xã hội khác nhau. Cộng đồng mạng với tư cách là những thành viên trực tuyến sẽ tự tạo lập tài khoản và tự xây dựng, chia sẻ những nội dung trên dòng thời gian của mình.
Ngoài những ứng dụng chung thu hút sự tham gia đến hàng tỷ thành viên với đa dạng những mục đích như Viber, Reditor, Weibo…nhiều ứng dụng phá triển trên nền tảng của mạng xã hội được sử dụng cho những thành viên trong quy mô nhỏ hơn cũng ra đời. Với những mạng xã hội thuần túy là một trang web tập trung vào mục tiêu tương tác, chia sẻ ý tưởng…chúng còn một tên gọi phổ thông hơn. Đó là những Social Media.
Xem thêm: Tuyển dụng qua mạng xã hội và lợi ích thiết thực chưa từng có
2. Điểm mặt những lợi ích của mạng xã hội
Trên mặt báo, trong đời sống hằng ngày, ít nhất một lần bạn lắng nghe những lời than vãn về những mặt trái mà những ứng dụng ảo như: Facebook, Twitter… gài vào cuộc sống. Đó là s tiêu thụ quá nhiều thời gian, tiềm ẩn nguy cơ tự kỷ và tự sướng quá đà ở người trẻ, mất cân bằng cảm xúc bởi những câu chuyện, chia sẻ không có thật…Đặc biệt là khi các thiết bị thông minh như smartphone, máy tính bảng, máy tính…đều có tính năng truy cập mạng xã hội. Tuy nhiên, ngay cả những người tỉnh táo nhất, có thể kiểm soát được thời lượng tham gia Youtube của mình bằng các hoạt động thể thao, không thích check- in, selfie và đăng lên Instagram cũng không thể nào từ chối được những tiện ích tuyệt vời của mạng xã hội. Tất cả những gì bạn cần làm ngay lúc này để trở thành một cư dân mạng chính hiệu là bật internet, wifi trên smartphone, máy tính, smart watch…của mình lên, đăng ký một tài khoản bằng email, số điện thoại, thông tin cá nhân. Những thao tác thực hiện chưa đầy 5 phút này sẽ dẫn bạn đến thiên đường trải nghiệm của những lợi ích của mạng xã hội thú vị sau đây:
2.1. Cập nhật tin tức, hot trend
Có thể nói không một địa hạt giúp bạn cập nhật tin tức, hot trend nhanh chóng và tiện dụng, tổng hợp bằng mạng xã hội. Nhờ vào tính năng Like page để thể hiện sự quan tâm của mình đến một chủ đề cụ thể…mạng xã hội sẽ giúp bạn mở rộng chân trời mới của mình bằng hiển thị thông báo và theo dõi những vấn đề mình quan tâm mỗi ngày theo cơ chế tự cập nhật và tổng hợp. Không những vậy, bạn cũng có thể tham gia những hội nhóm, để update thêm cho mình những xu thế mới và chia sẻ những hot trend đó đến bạn bè, những người yêu thương ngay trên chính tài khoản. Và nếu như, những tiện ích này chỉ cho phép, bạn tiếp cận với lượng tin tổng hợp, cá thể thì những bài báo học thuật, khoa học, sự kiện, những video livestream của phóng viên hay bạn bè…được đăng tải sẽ hỗ trợ bạn đắc lực trong việc thu lượm tri thức trên đa dạng những lĩnh vực tích hợp ngày trên một ứng dụng duy nhất thay vì mỗi tìm kiếm riêng rẽ bằng Google như trước.
2.2. Kết nối bạn bè, gia đình, cộng đồng
Hẳn là bạn sẽ vui mừng khôn tả nếu một ngày đẹp trời được một đứa bạn ngày học tiểu học nhắn tin hỏi thăm, một người họ hàng xa gọi điện và mời đi uống cà phê hay được ai đó quan tâm, chia sẻ trong giây phút yếu lòng? Thật ra, trong bối cảnh Internet bùng nổ, tất cả chúng ta có thể làm được những điều này, chỉ cần là bạn bè của nhau trên mạng xã hội. Dù bạn đang ở gần ngay trước mắt hay xa tận cùng trời, dù đi du học hay đang lượn siêu thị gần nhà. Facebook, whatsapp…là “hậu duệ” của những cánh thư tay chuyển từ những chú bồ câu, bưu điện…Chỉ cần bạn bật ứng dụng, người thân, gia đình bạn bè có thể được kết nối bất kỳ khi nào qua tin nhắn, videocall, status mà không cần một cuộc gặp gỡ trong thực tế.
2.3. Kinh doanh, phát triển thương hiệu
Có lẽ, những ai chỉ dành thời gian rảnh rỗi cho những buổi chém gió tại những quán café, lướt linkedln để đọc tin tức và học tiếng Anh qua Verbling…sẽ không thể hiểu hết vai trò của mạng xã hội trong việc thúc đẩy kinh doanh và phát triển thương hiệu như thế nào. Thậm chí, sự thịnh hành của mạng xã hội đã biến nó trở thành một sân chơi lớn nơi các doanh nghiệp đến cá nhân có nhu cầu bán hàng “hốt bạc” và săn tìm khách hàng dễ dàng, nhanh chóng. Hầu hết các trang web chính thức của các doanh nghiệp đều có kết nối với mạng xã hội. Đó là lý do, bạn có thể cập nhật được những sản phẩm hot nhất thị trường, mua sắm thỏa thích qua những hội nhóm rao vặt, đặt hàng những thứ đồ chỉ cần gõ từ khóa tìm kiếm vào thanh search. Đặc biệt, nếu biết tận dụng và phát triển, mạng xã hội là kênh Marketing, và phát triển thương hiệu đình đám bởi tính năng chạy quảng cáo, tự động liên hệ khách hàng qua tin nhắn, kết bạn và số lượng khách hàng tiềm năng “khủng”.
2.4. Giải trí
Sở hữu hàng loạt những tính năng lôi cuốn từ thu nạp thông tin, kết nối mọi người, tương tác đến kinh doanh và phát triển thương hiệu…nhưng lợi ích lớn nhất của mạng xã hội vẫn thuộc về giải trí. Thế giới cho phép bạn giết thời gian rảnh, xua tan áp lực công việc bằng hàng loạt những trò tiêu khiển thú vị tích hợp như phim ảnh, video thậm chí thử các ứng dụng vui, chơi game, đoán ô chữ, nghe nhạc…Tất cả những điều này, đến từ mạng xã hội. Trong lịch sử văn minh của loài người, chưa bao giờ, chúng ta có thể tiếp cận với các loại hình giải trí nhanh và thuận tiện như vậy.
Nhiều Instagram-er, Facebooker chia sẻ rằng “mạng xã hội làm họ yêu nhau nhiều hơn”. Rõ ràng là như vậy, khi mạng xã hội mở ra không gian rộng lớn cho chia sẻ và tương tác, tiếp nhận thông tin, giải trí. Chúng làm chúng ta trở nên không cô độc trong thế giới này, tìm được những người bạn chúng sở thích…và rất nhiều nữa? Thế nhưng, bạn đừng nhầm nhé. Mạng xã hội, đích thị là con dao hai lưỡi, nếu chúng ta không biết sử dụng nó đúng cách. Những thông tin sau đây sẽ cho bạn thấu rõ những điều này.
Đọc ngay: Info là gì? Ý nghĩa của Info trên mạng xã hội như thế nào?
3. Điểm mặt những hệ lụy của mạng xã hội, bạn có thể không ngờ tới
Có lẽ, trước khi đọc kỹ và ngẫm nghĩ về những hệ lụy mà tôi đang viết, bạn vẫn đang thản nhiên ngồi ăn bỏng ngô và hòa mình vào những trò chơi điện tử trên Facebook, chatchit với bạn bè trên hangout và gọi video cho bạn bè qua Mimi…và cảm thấy chúng thật sự rất tuyệt vời. Nhưng: hãy để tôi cho bạn nghe về mặt trái của nó và chính bạn sẽ là người kiểm chứng.
3.1. Ảnh hưởng nặng nề về sức khỏe thể chất và tâm lý
Có khi nào bạn thấy khó chịu mắt, nhức đầu và thiếu tập trung… vì lỡ lướt Youtube thâu đêm suốt sáng? Có khi nào bạn thấy mệt mỏi nhưng thật sự khó tách rời cái màn hình smartphone bởi những trò điện tử hay những bình luận, câu chuyện tào lao trên Taobao?
Khoảng 98% mạng xã hội hiện tại chạy trên nền tảng Internet và tích hợp trên các thiết bị thông minh chứa ánh sáng xanh. Theo các nghiên cứu khoa học, việc lướt mạng hàng giờ trên các thiết bị này có thể làm mắt và bộ não của bạn bị suy nhược trầm trọng. Đó là chưa kể, chúng ta có xu hướng trốn vào không gian ảo nhiều hơn – con đường dẫn đến tự kỷ, tự sướng quá đà hơn là sống chung với thế giới thật. Đây là về thể chất, còn về tâm lý, mạng xã hội là nguồn cơn của hội chứng lo âu, trầm cảm, rối loạn cảm xúc ở một bộ phận cư dân mạng. Họ trở nên tự ti mặc cảm với những thứ được chia sẻ từ những người khác. Họ bị trầm cảm bởi những lời dụ dỗ và thông tin không có thật, bị sốc bởi những mối quan hệ ảo. Họ phẫn nộ quá đà với những tin tức chưa được kiểm chứng…tất cả…những sự rối loạn từ tâm lý này xuất phát từ thực trạng làm dụng mạng xã hội.
3.2. Kẻ thù của thời gian
Một tác dụng phụ của mạng xã hội mà hầu hết chúng ta đều nhận thấy những dễ dàng ngó lơ, đó là năng lực giết thời gian vô đối. Cộng đồng mạng dễ bị hội chứng nghiện mua sắm, nghiện phim, nghiện game, nghiện chat…từ mạng xã hội. Sự tích hợp những nền tảng giải trí có sực cám dỗ cao đó là kẻ thù của quỹ thời gian hạn hẹp của bạn mỗi ngày.
3.3. Lộ những vấn đề riêng tư
Bạn khó lòng từ chối được vị ngọt của sự chia sẻ, yêu thương quan tâm những lần đăng tải tâm trạng mệt mỏi, đau thương trên Zalo? Bạn cảm thấy thích thú mỗi lần chia sẻ ảnh trên twitter và được bạn bè, người thân vào tán thưởng...nhưng bạn có biết, những nội dung này có thể trở thành loại vũ khí sát thương chính bạn, là nguồn cơn của những vụ, bắt cóc, tống tiền, giết người…khi tội phạm trực tuyến thu nhặt và sử dụng những thông tin riêng tư này cho những mục đích xấu.
3.4. Thông tin giả mạo
Tôi thừa nhận, mạng xã hội là địa chỉ bạn có thể tiếp nhận một lượng tin tức, kiến thức, kỹ năng cực lớn…để bạn bồi bổ cho bộ não “khô hạn” vì stress, vì không đọc sách. Nhưng hãy nhớ rằng, social media hoàn toàn không có chức năng kiểm duyệt như báo chí. Bạn có thể bị lừa đảo bởi những tin rác, giả mạo từ nhiều nguồn. Việc “vơ đũa cả nắm” mang lại bạn nhiều hệ lụy. Đặc biệt là trở nên thui chột về những sự việc, sự kiện…phản ánh đúng bản chất. Mạng xã hội được ví là con dao hai lưỡi là vì thế.
Mong rằng, những chia sẻ trên đây của vieclam88.vn sẽ thật sự hữu ích cho bạn trong việc lĩnh hội và nhìn nhận đúng hơn về những lợi ích của mạng xã hội lẫn mặt trái của nó để có thể tự điều chỉnh hành vi của mình đúng cách.
Tham gia bình luận ngay!